Không phải người mẹ nào cũng yêu con từ cái nhìn đầu tiên...

Nhiều người mẹ không "yêu con từ cái nhìn đầu tiên" và cảm thấy khó chấp nhận cảm giác này. Họ cho rằng mình đã thất bại trong vai trò làm mẹ bởi vì họ không làm được điều mà bản thân cho là tự nhiên và nên xảy ra ngay lập tức khi sinh con - đó là gắn kết với đứa con vừa chào đời.

Trên thực tế, điều này khá là bình thường! Theo một cuộc khảo sát Quốc gia về Sinh nở ở Hoa Kỳ (National Childbirth Trust), có tới một phần ba các bà mẹ cho biết ban đầu họ gặp khó khăn trong việc gắn kết với con mình. Hơn nữa, cứ 10 bà mẹ thì có 1 bà mẹ cảm thấy xấu hổ khi nêu những khó khăn này với các chuyên gia chăm sóc sức khỏe.

Như Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP) đã khẳng định rằng việc gắn bó giữa mẹ và con không phải là điều có thể xảy ra ngay lập tức - và cũng không có thời gian cứng nhắc cho sự gắn bó này.

AAP viết: "Việc không cảm thấy sự ấm áp khi bế con trên tay lúc mới sinh là điều bình thường. Chuyển dạ là một trải nghiệm khó khăn, và phản ứng đầu tiên của bạn đối với việc sinh nở có thể là cảm giác nhẹ nhõm vì cuối cùng thì sự vất vả cũng qua. Nếu bạn cạn kiệt sức lực thể chất và cảm xúc, có thể bạn chỉ muốn nghỉ ngơi. Điều đó hoàn toàn bình thường. Hãy cho mình thời gian, và khi cơn đau đẻ dần qua đi, bạn sẽ có thể tạo kết nối với em bé của mình sau. Mối gắn kết là không giới hạn về mặt thời gian".

1. Điều gì làm cho kết nối giữa mẹ và em bé trở nên khó khăn?

Việc gắn kết với con không chỉ bị ảnh hưởng bởi chuyển dạ, các thay đổi thể chất sau sinh, mà còn có những yếu tố khác có thể cản trở khiến việc gắn kết giữa mẹ và con trở nên khó khăn hơn.

Dưới đây là một trong những yếu tố đó:

• Quá trình sinh khó khăn hoặc gặp vấn đề y tế sau sinh

• Cảm giác tiêu cực hoặc chán nản trong thời kỳ mang thai

• Em bé cần thời gian ở phòng chăm sóc đặc biệt (NICU)

• Lo lắng về sức khỏe cho cả mẹ và bé sau sinh

• Thiếu hỗ trợ và chăm sóc sau khi sinh

• Tiền sử bệnh tâm thần trước khi mang thai

• Trải nghiệm làm mẹ lần đầu

• Tiền sử sảy thai

• Trầm cảm sau sinh

• Áp lực cuộc sống như thất nghiệp, khó khăn tài chính hoặc vấn đề về hôn nhân

• Thiếu mạng lưới xã hội hoặc hệ thống hỗ trợ

• Bé bú khó khăn

Nếu bạn phải đối mặt với một hoặc một số yếu tố khiến bạn cảm thấy căng thẳng và khó kết nối với em bé, bạn đừng tự trách mình. Khi làm mẹ có rất nhiều điều mới mẻ mà bạn sẽ trải qua và có nhiều việc nằm ngoài tầm kiểm soát của bạn. Quan trọng là bạn cần nhận ra điều này và tự yêu thương bản thân.

Hãy nhớ rằng cả bạn và bé cần có thời gian để gắn kết với nhau, vì vậy, hãy cho bản thân thời gian và tin tưởng rằng mối liên kết đáng quý giữa bạn và con sẽ phát triển dần dần với một chút kiên nhẫn.

2. Những cảm xúc mà người mẹ thường trải qua

Nếu bạn là một người mẹ chưa thể yêu con mình ngay lập tức, có lẽ bạn đang cảm thấy rất thất vọng về điều đó. Điều này cũng khá phổ biến - khi tình cảm không xuất hiện ngay lập tức và bạn phải đối diện với áp lực là phải có những cảm xúc này (từ bên trong hoặc từ bên ngoài), và bạn sẽ có phản ứng cảm xúc rất mãnh liệt. Dưới đây là những suy nghĩ và cảm xúc mà bạn có thể trải qua:

2.1. Hoang mang

Có lẽ bạn sẽ tự hỏi: "Tại sao tất cả những người mà mình biết đều gắn kết với con của họ ngay lập tức, trong khi mình lại không thể? Có chuyện gì xảy ra với mình vậy? Không biết mình có khiếm khuyết về mặt nào đó không?". Nếu những gì bạn cảm nhận hơi khác so với những gì bạn mong đợi, điều đó cũng không sao cả.

Những bức ảnh vui vẻ, tươi cười với con của bạn bè chỉ là phần mà họ chọn để chia sẻ trên mạng xã hội. Cuộc đời không phải lúc nào cũng chỉ toàn ánh nắng và hoa hồng khi chào đón một đứa trẻ chào đời. Đôi khi, đó là những tháng ngày thiếu ngủ, áo phông bị dính sữa, nhà cửa thì lộn xộn. Và cũng có thể bao gồm cả cảm giác bị ngắt kết nối với đứa bé trong từng thời điểm.

2.2. Cảm giác tội lỗi

Đây chắc chắn là một sự thất vọng lớn. Khi bạn tin chắc rằng tình mẫu tử giống như tình yêu sét đánh, nhưng điều đó không xảy ra với bạn, bạn có thể cảm thấy rất tội lỗi. Bạn cảm thấy như mình đang làm điều gì đó không đúng, giống như bạn đã trượt bài kiểm tra - như thể bạn là một người tồi hoặc một người mẹ thất bại. Nhưng bạn có thể ném cảm giác tội lỗi đó đi xa. Suy nghĩ này là không đúng sự thật. Bạn đang làm tốt nhất có thể rồi. Hãy để cho bản thân được thoát khỏi cảm giác tội lỗi này.

2.3. Hối hận

Hối hận về việc làm mẹ - một khía cạnh ít người dám nói đến. Bởi nó mang trong mình cảm giác nặng nề và xấu hổ. Đôi khi ngay cả những người làm mẹ với ý định tốt nhất - mong muốn trở thành bậc cha mẹ tốt cho con mình - cũng có thể cảm giác hối tiếc.

Bạn có thể có những khoảnh khắc thực sự hối hận khi trở thành một người mẹ và ước rằng bạn có thể rút lại điều đó. Đây là những suy nghĩ phổ biến, đặc biệt nếu chúng chỉ là những suy nghĩ thoáng qua.

Nếu đây là suy nghĩ phổ biến hoặc khiến bạn dường như không thể rũ bỏ, bạn có thể cân nhắc nói chuyện với bác sĩ hoặc chuyên gia trị liệu, vì cảm giác hối hận tột độ có thể cho thấy bạn đang mắc chứng rối loạn tâm trạng sau sinh, chẳng hạn như trầm cảm sau sinh. Tuy nhiên, nếu sự hối tiếc về việc làm mẹ là điều bạn thỉnh thoảng trải qua và không ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần, thì điều này có thể rất bình thường và bạn nên tha thứ cho chính mình về những suy nghĩ này.

2.4. Vẫn yêu con, nhưng không thích làm mẹ

Trong vai trò làm mẹ, có một bài học quý giá mà bạn thường mất nhiều thời gian để nhận ra: Bạn có thể yêu con của mình hết mực, nhưng bản thân việc làm mẹ thì không. Đúng là điều ngạc nhiên, phải không nào?

Điều này có nghĩa là bạn có thể có những khoảnh khắc nhìn con mình - với những ngón chân nhỏ mũm mĩm, đôi mắt tò mò đẹp đẽ của bé và nghĩ: "Đây là đứa bé tuyệt vời nhất mà mình từng gặp và mình yêu bé vô cùng".

Nhưng sau một thời gian ngắn - khi bạn phải thay tã, cho trẻ ăn, hoặc khi đã 4 giờ sáng và trẻ vẫn không ngừng khóc - bạn có thể nghĩ: "Thật khủng khiếp. Mình thật sự ghét điều này. Mình không chịu nổi nữa. Mình ghét việc làm mẹ!".

Bạn được phép cảm thấy như vậy - bởi vì việc làm mẹ thật sự rất khó khăn. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc bạn không yêu con, hoặc bạn không phải là người mẹ tốt.

3. Làm thế nào để người mẹ có thể gắn kết với con?

Ngoài việc dành thời gian để hồi phục sau sinh và làm quen với đứa con bé bỏng của mình, bạn còn có thể thực hiện những cách sau để tạo sự gắn kết mạnh mẽ giữa mẹ và con:

• Da kề da với em bé: Bạn có thể làm điều này bất kể bạn đang cho trẻ ăn bằng phương pháp nào. Tiếp xúc da kề da có thể làm dịu cảm xúc cho cả mẹ và bé, giúp giải phóng các hormone thúc đẩy sự gắn kết.

  
  

• Nói chuyện với một người thân hoặc bạn bè: Chỉ cần có thể thành thật nói ra cảm giác của bạn về con mình - cả điều tốt và điều xấu - cũng sẽ giúp bạn cảm thấy bình yên hơn với cảm xúc của mình và thoải mái hơn trong mối quan hệ với con.

  
  

• Nghỉ ngơi một ngày: Không có "ngày nghỉ" thực sự nào khi nói đến việc chăm sóc trẻ sơ sinh. Nhưng đôi khi sự hối hả và nhộn nhịp khi phải tiếp đón khách, cố gắng giữ cho ngôi nhà ngăn nắp, và tất cả các công việc khác của cuộc sống và thích nghi với thiên chức làm mẹ, có thể khiến bạn rất bận rộn. Hãy dành một ngày chỉ để nghỉ ngơi trên giường với em bé của bạn. Đôi khi đó là tất cả những gì mà trẻ cần để tạo nên sự kết nối yêu thương.

  
  

• Đi ra ngoài: Đôi khi cảm giác bị cô lập trong nhà với con có thể khiến bạn cảm thấy lo lắng, chán nản và bực bội. Ra ngoài đi dạo nhẹ nhàng cũng có thể thay đổi tâm trạng của cả hai mẹ con, giúp bạn thư giãn và khiến bạn dễ gắn kết với con hơn.

Mặc dù tạo sự kết nối với con là một quá trình tự nhiên và có thể mất nhiều tuần hoặc thậm chí vài tháng để các bà mẹ trải nghiệm điều này một cách trọn vẹn với con mình, nhưng nếu bạn nhận thấy rằng cảm giác mất kết nối của mình lẫn lộn với cảm giác lo lắng hoặc trầm cảm, bạn nên nói chuyện với bác sĩ hoặc chuyên gia về sức khỏe tâm thần.

Mặc dù hội chứng "baby blues" thường gặp trong giai đoạn ngay sau khi sinh và có thể bao gồm tâm trạng ủ rũ và trầm cảm, nhưng nếu những cảm giác này kéo dài quá hai tuần đầu sau khi sinh và đủ nghiêm trọng để cản trở khả năng hoạt động hoặc chăm sóc em bé của bạn, bạn có thể bị rối loạn tâm trạng sau sinh như trầm cảm sau sinh và lo lắng sau sinh. Nhưng bạn hãy nhớ rằng bạn không hề đơn độc và luôn có thể tìm kiếm sự giúp đỡ.

Nguồn tham khảo

• Bài viết gốc: https://www.verywellfamily.com/learning-to-connect-with...

• Dịch và tổng hợp: Thầy Thành và đội ngũ Con Của Tui - Cộng đồng làm cha mẹ chủ động

------------------

Nguyễn Minh Thành

Nghiên cứu sinh Tiến sĩ Tâm lý học (Bỉ)

Thạc sĩ Khoa học (MS) Tâm lý học Phát triển và Giáo dục (Trung Quốc)

Chuyên gia Tâm lý học Gia đình và Trẻ em