Sự thiếu cân bằng về mặt cảm xúc trong Inside Out 2

Family & Child Psychology
4 thg 12, 2024
4 phút đọc

Đã cập nhật: 14 thg 3

Có rất nhiều điều để bàn luận về bộ phim Inside Out 2, nhưng bài viết này chỉ giới hạn ở 2 điểm: (1) Yếu tố tạo nên thành công; (2) Thiếu sót nên được xem xét và khắc phục.

Sự thiếu cân bằng về mặt cảm xúc trong Inside Out 2

Trong phim, Anxiety (Lo Lắng) đã cố gắng chiếm lấy quyền lãnh đạo và vô tình tàn phá cuộc sống của Riley. Sự lo lắng kéo cô bé ra khỏi những gì mà các cảm xúc ở phần 1 đã cố gắng xây dựng, khiến cô bé thấy bản thân không đủ tốt và trở nên hoảng loạn. Phải đến khi các cảm xúc nhận ra vấn đề, buông bỏ quyền điều hành và để Riley tự do chọn lựa điều mà cô bé muốn trở thành thì mọi chuyện mới được giải quyết êm đẹp.

Inside Out 2 đã truyền tải một cách tuyệt vời những thông điệp này qua những hình ảnh vô cùng ý nghĩa và xúc động. Từ giải phóng bảng điều khiển tâm trí của Riley khỏi sự lo âu, ôm lấy những điều khó khăn (tất cả các cảm xúc ôm lấy nhau), đến việc cô bé đấu tranh nội tâm, nhận điện cảm xúc khó và hít thở để lấy lại sự bình tĩnh,… Và nhắn nhủ chúng ta rằng đừng chối bỏ mà hãy dành thời gian cho những cảm xúc khó chịu!

Những thông điệp lành mạnh này không chỉ quan trọng với việc chăm sóc sức khỏe tâm lý cho các bạn thanh thiếu niên mà còn cho cả người trưởng thành. Bộ phim này là một bài học về sức mạnh của trí tuệ xã hội, liên quan đến khả năng tự điều tiết cảm xúc của chính mình (và người khác), từ đó đưa ra những phản ứng phù hợp trong từng tình huống.

Điểm thiếu cân bằng mà tôi muốn đề cập ở đây là xuyên suốt bộ phim, chúng ta chỉ nhìn thấy duy nhất một cảm xúc tích cực là Joy (Niềm Vui).

Cảm xúc được xuất hiện và biểu hiện trên cơ thể và tâm trí của chúng ta. Chúng có thể giúp chúng ta phát triển hoặc gây ra phiền não cho chúng ta (Tôi sẽ dùng từ “phiền não” thay vì “tiêu cực” vì trên thực tế cảm xúc không có “xấu” hay “tiêu cực”). Trong cả 2 phần của Inside Out đều xuất hiện rất nhiều những cảm xúc “phiền não”, như: Nỗi Buồn, Sự Giận Dữ, Sợ Hãi, Chán Ghét, Lo Lắng, Ghen Tị, Chán Nản và Xấu Hổ, nhưng chỉ có 1 cảm xúc tích cực duy nhất là Niềm Vui.

Chỉ có duy nhất một cảm xúc nuôi dưỡng/ tích cực được miêu tả trong tâm hồn của Riley là cực kỳ thiếu sót và hoàn toàn không chính xác. Con người có rất nhiều cảm xúc tích cực, chẳng hạn như: sự phấn khích, tình yêu, lòng biết ơn, sự quan tâm, thích thú, niềm tự hào, hy vọng, bình tĩnh/ bình yên,… Vậy chúng ở đâu trong tâm trí của Riley? Bộ phim đi từ sự mất cân bằng trong phần đâu tiên với tỷ số 4:1, và kéo dài đến phần hai với tỷ số 8:1 nghiêng về các cảm xúc “phiền não”.

Liệu sự mất cân bằng và thông điệp giáo dục bị bỏ lỡ về các cảm xúc tích cực chính là yếu tố được ưu tiên để bộ phim đạt được tính giải trí và mang lại thành tích về doanh thu? Phải chăng nó là phản ánh cho việc hướng tới sự thiếu hụt và thiên vị tiêu cực [Negative Bias] của não bộ con người? Và điều này cũng nêu bật lên sự mất cân bằng trong đời sống hàng ngày, khi chúng ta chỉ ưu tiên chú ý đến những điều sai lầm của bản thân?

Tôi sẽ bỏ qua phần đưa ra giải pháp mà các nhà tư vấn và nhà làm phim có thể đã sửa chữa lỗi này mà không làm mất đi sự chính trực, độ chính xác hay giá trị giải trí, mà thay vào đó, tôi sẽ đưa ra một số câu hỏi để chúng ta suy ngẫm:

Thông điệp này có ý nghĩa gì đối với thanh thiếu niên (trọng tâm của bộ phim)?
Điều này có ý nghĩa gì đối với người lớn, những người chưa bao giờ chú ý nhiều đến bất cứ điều gì ngoại trừ cảm giác tức giận-buồn-vui-sợ?
Với chỉ một cảm giác tích cực (Joy) mà một người có thể có (như những gì bộ phim đã làm) thì liệu điều này có tạo ra một sự lan truyền các định kiến rằng: cảm xúc tích cực chỉ là đường mật và sự hạnh phúc giả tạo?
Nền tảng và sự đa dạng của cảm xúc tích cực để người xem có thể kết nối và phát triển ở đâu?

Mặc dù thật tuyệt khi có một nhân vật mạnh mẽ như Joy (Niềm Vui) trong bộ phim, nhưng khoa học đã chỉ ra rằng con người thường quan tâm đến sự bình yên hơn là niềm vui. Con người cũng nhận được lợi ích đáng kể từ lòng biết ơn, sự quan tâm, và tình yêu.

Xuyên suốt hơn hai thập kỷ qua, khoa học nhấn mạnh đến năng lực và trải nghiệm của con người đối với thế giới tự nhiên. Và cho thấy rằng chúng ta có thể cải thiện lòng tốt của mình khi chúng ta cảm thấy sự thăng hoa.

Sự đa dạng của cảm xúc trong mỗi cá nhân làm chúng ta tốt hơn và góp phần tạo nên một thế giới tốt đẹp hơn. Ngay cả khi các bộ phim đôi khi bỏ qua điều này, thì chúng ta cũng không cần phải làm theo hoàn toàn những thông điệp (trong phim) ấy.